9. İşletim Sistemi Dosya Sistemleri ve Özellikleri

 

9. İşletim Sistemi Dosya Sistemleri ve Özellikleri

Dosya Sistemi	Temel Özellikler	Kullanım Alanları
NTFS	- Günlükleme (journaling) desteği - Dosya izinleri (ACL) - Şifreleme (EFS), sıkıştırma - Büyük dosya (>4 GB) ve hacim desteği	Windows’in ana dosya sistemi; sistem diskleri, SSD/HDD’ler
FAT32	- Basit yapı - 4 GB dosya boyutu limiti - 2 TB bölüm boyutu limiti	USB bellekler, hafıza kartları; çok cihazda uyumlu
exFAT	- FAT32 sınırlarını kaldırır - Dosya boyutu ve bölüm limiti çok yüksek - Lisans gerektirir	Modern taşınabilir diskler; Windows/macOS/Linux arasında paylaşım
RAW	- Biçimlendirilmemiş veya tanınmayan alan - Diskte geçerli dosya sistemi bulunmaz	Format atılmadan önceki durum; veri kurtarma işlemlerine hazırlık
ext2 / ext3 / ext4	- ext2: Günlüksüz, basit ve hızlı - ext3: Günlükleme ile veri bütünlüğü - ext4: Genişletilmiş boyut desteği, gecikmeli blok atama, dosya sistemi kopyalama (snapshot) desteği - Dinamik inode boyutu	Linux disk bölümleri; özellikle ext4 günümüzde en yaygın olandır
Btrfs	- CoW (Copy-on-Write), snapshot desteği - Dinamik dosya sistemi büyütme/kişileştirme - Checksumming (veri ve metadata için)	Modern Linux dağıtımları; sistem yedekleme, konteyner depolama
XFS	- Yüksek performanslı günlükleme - Büyük hacimler için ölçeklenebilirlik	Linux sunucular; özellikle büyük dosya işlemleri (video işleme vb.)
SWAP  (Linux)	- Fiziksel RAM yetersiz kaldığında geçici sanal bellek olarak kullanılır - Bölüm (partition) veya dosya (file) olarak ayrılabilir	Linux sistemlerde RAM takviyesi yapmadan önce hızlı sanal bellek eklemek için

9.1. Dosya Sistemi Seçimi İpuçları

• Windows Sistem Diski: NTFS

• Taşınabilir Ortamlar: exFAT (büyük dosya), FAT32 (eski cihaz uyumu)

• Linux Ana Bölümü: ext4 veya Btrfs (snapshot ve veri bütünlüğü isteniyorsa)

• Sunucu ve Yüksek Performans: XFS veya ZFS (ZFS için ayrı modül gerekebilir)